معرفی و گزارش اجمالی فعالیت های گذشته
دبیرخانه شورای دین پژوهان کشور
1377 تا 1385 , شهریور ماه 1392 تا دی ماه 1392
این دبیرخانه در سال 1377 با دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، و صدور حکم از سوی ایشان برای اعضای شورای برنامه‌ریزی دین‌پژوهان کشور، در قم فعالیت خود را آغاز کرد و تا سال 1386 با دریافت بودجه مشخصی (قریب یکصد میلیون تومان در سال) از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت‌های ارزنده‌ای را در راستای شناسایی اولویت‌ها و نیازهای پژوهشی دینی، تلاش برای انجام و حمایت از پژوهشهای مهم و تأثیرگذار دینی و پژوهشگران برتر حوزه دین، اطلاع‌رسانی به محققان و مراکز پژوهشی دینی و .... به انجام رساند. برخی از فعالیت‌های انجام شده عبارتند از:
- برگزاری 4 کنگره مهم و سراسری دین‌پژوهی با حضور اندیشمندان پژوهشگران و دین‌پژوهان کشور:
ـ کنگره اول در آذرماه 1377 با عنوان: «مشکلات، موانع و بایسته‌ها در عرصة دین پژوهی» با سخنرانی حضرت آیتالله جوادی آملی، حجج اسلام دکتر احمد احمدی، صادقی رشاد، شانه‌چی، مهریزی، قاضی‌زاده، و آقایان: استاد مصطفی ملکیان دکتر مهدی گلشنی، دکتر محسنیان‌راد، دکتر ذکاوتی، محمدجواد صاحبی، احمد مسجدجامعی و ...
ـ کنگره دوم در اردیبهشت ماه 1379 با عنوان: «دین‌پژوهی در جهان معاصر؛ ابزار جدید ـ شبهات جدید» با سخنرانی آیتالله محمدابراهیم جناتی، حجج اسلام عابدی شاهرودی، صادقی رشاد، احمد واعظی، احمد مبلغی، و آقایان: استاد محمد مجتهد شبستری، استاد مصطفی ملکیان، سید عباس قائم مقامی، دکتر محسنیان‌راد، دکتر محمد سمیعی، دکتر ابوالفضل محمودی، دکتر محسن جوادی، دکتر امیرعباس علی‌زمانی، احمد مسجدجامعی، محمدجواد صاحبی و ...
ـ کنگره سوم در بهمن ماه 1380 با عنوان: «مناسبات دین و فرهنگ در جامعه ایران» با سخنرانی آیتالله رضا استادی، آیتالله مهدی هادوی تهرانی، استاد مرتضی رهبانی، حجج‌اسلام محمدرضا کاشفی و محمدتقی فعالی، دکتر حسام‌الدین آشنا، دکتر علیرضا شجاعی زند، دکتر سید یحیی یثربی، دکتر محمدحسن احمدی، دکتر سید احمد حسینی کازرونی، دکتر محمدحسین اسماعیلی سنگری، دکتر جلیل مسعودی‌فر، محمد جواد صاحبی و ....
ـ کنگره چهارم در اردیبهشت ماه 82 با عنوان: «جهانی شدن و دین؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» با پیام ریاست محترم جمهوری وقت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای خاتمی و سخنرانی دکتر هادی خانیکی، دکتر محمدرضا تاجیک، آیتالله محمدابراهیم جناتی، حجج‌‌الاسلام و المسلمین سید محسن موسوی تبریزی، محمد مسجدجامعی، ناصر الهی، محمد ثقفی، دکتر علیرضا شجاعی زند، دکتر حسین کچوئیان، دکتر حسام الدین آشنا، دکتر مصطفی جمالی، دکتر محمدحسین مشرف جوادی، دکتر سید عبدالقیوم سجادی، دکتر سید محمدحسین سجادی، دکتر مجید موحد، دکتر جلیل مسعودی‌فر، دکتر سید کاظم سیدباقری، محمدجواد صاحبی، و ...
2. برگزاری مراسم سالانه «تجلیل از پژوهش‌ها و پژوهشگران برتر حوزه دین» در 9 دوره متوالی از سال 1378 تا 1386
در این مراسم ضمن ارسال فراخوان به نهادهای پژوهشی دینی و پژوهشگران حوزه دین و دریافت آثار پژوهشی دینی آنان، آثار پژوهشی دینی پیش از انتشار در 12 گروه مستقل دینی در دبیرخانه با نظارت هیأت علمی و کمیته داوران در سه نوبت ارزیابی علمی شده و در نهایت پژوهشهای دینی در سه رتبه برتر، برگزیده و شایان تشویق انتخاب و مورد حمایت مادی و معنوی قرار گرفته‌اند .
در مراسم سالانه تجلیل و تقدیر از پژوهشهای برتر حوزه دینی سال ، ضمن حمایت مادی در سه رتبه: برتر با اهدای لوح تقدیر با امضای ریاست محترم جمهوری وقت، برگزیده با امضای وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت و تشویقی با امضای رئیس هیأت امنا و ریاست دبیرخانه دین‌پژوهان کشور تجلیل و حمایت مادی و معنوی شده است .
در طول 9 دوره برگزاری این مراسم 39 اثر پژوهشی دینی حائز رتبه برتر، 108 اثر رتبه برگزیده و 34 اثر رتبه تشویقی شده و مورد حمایت مادی و معنوی قرار گرفته‌اند. و از این میان 26 اثر به طور ویژه با اهدای لوح تقدیر ریاست محترم جمهوری وقت جناب حجت‌الاسلام آقای خاتمی تجلیل شده است .
3. برگزاری نشست‌های علمی و تخصصی و جلسات نقد و نظریه‌پردازی با حضور صاحبان آثار دینی و منتقدان و نیز اندیشمندان حوزه .
4. انتشار خبرنامه اطلاع‌رسانی دبیرخانه دین پژوهان کشور بصورت ماهانه .
5. راه‌اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی دین‌پژوهان و ایجاد ارتباط و تعامل و اطلاع‌رسانی بین مراکز پژوهشی حوزه و دانشگاه .
6. انتشار بیش از 10 عنوان کتاب تخصصی به ویژه مجموعه مقالات برگزیده کنگره‌های دین‌پژوهی و معرفی پژوهشهای برتر دینی .
7. مشارکت موثر در برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌های هفته پژوهش با همکاری مراکز پژوهشی و دینی حوزه و دانشگاه .
8. حمایت مادی و معنوی از پایان‌نامه‌های دکتری و کارشناسی ارشد ممتاز در حوزه دین‌پژوهی .
9. برگزاری اولین دوره کتاب سال ولایت و همکاری با ستاد مستقل آن در دوره‌های بعدی .
10. همکاری و مشارکت با ستاد برگزاری کتاب سال حوزه و آیین های علمی حوزه .
11. همکاری با مدیریت حوزه علمیه قم جهت طراحی و ایجاد معاونت پژوهشی حوزه علمیه .
12. همکاری موثر در برگزاری کنگره‌های تجلیل و بزرگداشت و احیاء آثار مفاخر علمی شیعه به ویژه کنگره علامه بلاغی.
13. خدمت‌رسانی علمی، مشاوره‌ای و اجرایی به دین‌پژوهان و نهادهای پژوهشی دینی در تعیین اولویت‌ها و بایسته‌ها ، آسیب ها و فرصت‌ها .
خاطرنشان می‌شود دبیری شورای دین‌پژوهان کشور با حکم وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1377 و تمدید آن توسط وزیر محترم بعد بر عهدة محقق ارجمند جناب استاد محمدجواد صاحبی (رئیس کنونی انجمن ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم) بوده و اندیشمندان و محققان برجسته‌ای از حوزه و دانشگاه از جمله حجج اسلام آقایان مهدی مهریزی، دکتر علیرضا اعرافی (رئیس کنونی جامعه المصطفی)، دکتر احمد واعظی (رئیس کنونی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم) ، دکتر احمد مبلغی
(رئیس کنونی دانشگاه مذاهب اسلامی تهران)، دکتر مهدی هادوی تهرانی، رضا مختاری، دکتر سید حسن اسلامی، محمدعلی سلطانی، محمد حسن نجفی، دکتر قاسم جوادی، احمد مسجدجامعی، سهراب حمیدی، محسن رضایی، دکتر احمد احمدی، دکتر محمد مهدی احمدی، و آیت پیمان، طی دو دوره با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان اعضای شورای دین‌پژوهان با این دبیرخانه تعامل و همکاری داشتند.
همچنین در فعالیت‌های این شورا، از دیدگاهها و نظرات مراجع عظام تقلید استفاده شد. و اعضای محترم جامعة مدرسین و اساتید برجسته حوزه حضور گسترده داشته‌اند و آیتالله رضا استادی و مرحوم آیتالله محمدهادی معرفت و آیت الله ابراهیم امینی در دوره هشت ساله مذکور ریاست هیئت‌های داوری پژوهشهای برتر دینی را عهده‌دار بوده‌اند.
مع‌الاسف در سال 1384 و در اوج فعالیت‌های سازنده در اثر تغییر دولت و بروز ناهماهنگی‌هایی که به علت اختلاف‌نظر از ناحیه مدیران اسبق اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود آمد، این دبیرخانه از وزارتخانه منفک و به عنوان موسسة غیردولتی با اساسنامه مستقل با نام مؤسسه دین‌پژوهان کشور با مجوز رسمی وزارت با شمارة 490 ثبت و به تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید و در ادامه به علت عدم حمایت مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و عدم تجدید توافق‌نامه سالیانه، فعالیت‌های این مؤسسه کاهش پیدا کرده و سرانجام به علت عدم تمدید توافق نامه مالی سالانه و قرارداد اجاره
ساختمان آن از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فعالیت‌های این دبیرخانه به طور موقت در دوره دولت نهم و دهم تعطیل و متوقف شد .
متعاقب وضعیت مذکور در شهریورماه 1389 هیئت مدیره به دلیل بازنشستگی با استعفای جناب آقای محمدجواد صاحبی از سمت مدیر عاملی موسسة دین پژوهان کشور موافقت کردند و بر اساس صورتجلسه مورخ 24/6/1389 مدیرعاملی مؤسسه را به (آیت پیمان) محول نمودند.
از آن تاریخ ضمن مذاکره با هیئت امناء، هیئت مدیره و هیئت علمی دبیرخانه و نیز علما و اساتید حوزه و کسب موافقت آنان زمینة فعالیت مجدد دبیرخانه دین‌پژوهان کشور و شورای مرکزی و هیئت علمی آن را فراهم نموده و هم‌اکنون فعالیت مجدد شورای دین‌پژوهان کشور و دبیرخانه مرکزی آن شورا به یمن آغاز به کار دولت جدید، در قم به وجود آمده و همزمان با آغاز سال تحصیلی 1392 حوزه علمیه طی مراسمی بازگشایی و با مدیریت جدید در مکان مستقل ، افتتاح و آغاز بکار نموده است.
امید است با تشریک مساعی و مراکز پژوهشی حوزه ها و دانشگاهها و مدیران و پژوهشگران علوم دینی، در دوره جدید این مجموعه بتواند نقش سازنده و ثمر بخشی را به عهده بگیرد.
گزارش فعالیت های دوره جدید
دبیرخانه شورای دین پژوهان کشور
شهریور 1392 الی دیماه 1392
شورای دین پژوهان کشور پس از 7 سال توقف کامل فعالیت ها از شهریور 1392 بازگشایی و فعالیت های جدید خود را آغاز کرد.
- اعضای هیئت مدیره دین پژوهان کشور :
محمد مهدی احمدی
سهراب حمیدی
- اعضای هیئت امناء دین پژوهان کشور:
احمد مسجد جامعی - عضو و رئیس هیئت امناء
محمد جواد صاحبی - عضو هیئت امناء
مصطفی دلشاد تهرانی - عضو هیئت امناء
محمد مهدی احمدی- عضو هیئت
- اعضای شورای علمی دین پژوهان کشور:
محمد عبداللهیان - عضو شورا
قاسم جوادی - عضو شورا
احمد واعظی - عضو شورا
سید حسن اسلامی - عضو شورا
مسعود آذربایجانی - عضو شورا
کاظم قاضی زاده - عضو شورا
عبد الرضا ایزد پناه - عضو شورا
محمد مهدی احمدی - عضو شورا
اهم فعالیت های انجام شده:
1- ایجاد دبیرخانه شورا در قم.
2- ایجاد دفتر دبیرخانه در تهران.
3- تشکیل جلسه هیئت امناء یک نوبت و تصویب کلیّات دوره جدید.
4- تشکیل جلسات مستمر هیئت مدیره هشت نوبت و تصویب برنامه های جدید.
5- انجام مراحل قانونی تجدید ثبت و آگاهی تغییرات.
6- گردآوری و جمع بندی و مستند سازی فعالیت های دوره قبل.
7- 60 مورد مکاتبه و مذاکره و اطلاع رسانی آغاز دوره جدید به مراکز مهم حوزه وکشور.
8- تشکیل 12 مورد جلسات مشورتی و رایزنی با شخصیت ها و مدیران علمی و پژوهشی.
9- انجام 3 مورد مصاحبه های رسانه ای و اطلاع رسانی عمومی در مورد کارنامه گذشته اهداف و سیاست ها و وظایف دبیرخانه و شورای دین پژوهان.
10- برقراری ارتباط با مراکز علمی بعضی از کشورها جهت تعامل و همکاریهای علمی.
11- پیش بینی همایش ویژه بازگشایی دوره جدید و تجلیل از مرحوم آیت الله معرفت و دیگر شخصیت های علمی موثر در همکاریهای گذشته.
12- برنامه ریزی و برگزاری 8 نشست تخصّصی در محرم و صفر 92 در قم به شرح ذیل:
1- پنجم محرم (18آبان92) استاد محمد جواد صاحبی (( نهضت حسینی جلوه گاه مکارم اخلاقی ))
2- ششم محرم (19آبان92) استاد شیخ محمد هادی یوسفی غروی (( هاشمیان در نهضت حسینی ))
3- هفتم محرم (20آبان92) حجه الاسلام و المسلمین دکتر سید حسن اسلامی(( آسیب های اخلاقی پژوهشهای عاشورایی ))
4- هشتم محرم (21آبان92) حجه الاسلام و المسلمین مهدی مهریزی (( اهداف قیام امام حسین ( ع ) ))
5-19 صفر(1 دیماه 92) حجه الاسلام و المسلمین آقای محسن الویری(( کارکردهای تاریخی زیارتنامه های عاشورائی با تأکید بر زیارت اربعین ))
6-20صفر(2دیماه92) حجه الاسلام و المسلمین آقای مهدی مهریزی(( نقش بانوان در نهضت حسینی علیه السلام ))
7-27 صفر (9 دیماه 92) حجه الاسلام و المسلمین آقای یدالله مقدسی ((پژوهش درباره شهادت و رحلت سه معصوم{امام مجتبیع امام رضا ع نبی اکرم ص}))
8-28صفر(10دیماه92) حجه الاسلام و المسلمین آقای سید منذر حکیم(( بررسی اعلام الهدایه – سیره پیشوایان ))
دبیرخانه دین پژوهان کشور