آیت الله آصفى درهمه رخدادهای سیاسی جهان اسلام حضوری پررنگ و درخشان داشته‌اند

 

 هجرت

در سال 1390 ه.ق در پی تهدیدات رژیم بعث عراق، ابتدا به سوریه و سپس به قم مهاجرت کرد و پس از چهار سال حضور در دروس خارج حوزه علمیه قم، از آیات عظام میرزا هاشم آملی لاریجانی و شیخ مرتضی آل‌یاسین اجازه اجتهاد گرفت.

ایشان در عراق و ایران از محضر اساتید مبرزی در دروس خارج بهره‌مند شد که عبارت بودند از: آیات عظام سیدابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم، امام خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدعبدالله شیرازی، سیدمحمد روحانی، میرزا باقر زنجانی، شیخ حسین حلی، میرزا هاشم آملی و... .

 

بر کرسی تعلیم و تبلیغ

آیةالله محمدمهدی آصفی، در حوزه علمیه نجف و قم، هم‌زمان با تحصیل و فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی، سال‌ها فقه و اصول و فلسفه و تفسیر قرآن در مقطع سطح و خارج تدریس کرده است. سابقه تدریس ایشان در مقطع خارج فقه و اصول، بیش از ده سال است. در این مدت، بسیاری از فضلای حوزه علمیه از محضر ایشان بهره‌ها بردند.

هم‌چنین حضور و سخنرانی در کنفرانس‌های علمی در کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی و... از فعالیت‌های تبلیغی ایشان است.

 

در حوزه تألیف

تألیفات آیةالله آصفی که شامل ده‌ها کتاب و صدها مقاله علمی‌کاربردی می‌شود، تاکنون به زبان‌های فارسی، اردو، ترکی، انگلیسی، فرانسه، کردی و بوسنیایی ترجمه شده است. نشریات مختلف نیز از فیض قلم ایشان محروم نبوده‌اند؛ به‌طوری‌که فهرست مقالات ایشان، بسیار طولانی است.

 

در عرصه سیاست

آیةالله آصفی، به دلیل دغدغه‌های مستمر فکری در حوزه جوامع مسلمانان خصوصاً شرایط سیاسی اجتماعی معاصر و تمرکز بر مسائل عراق، در همراهی با مبارزات حق‌طلبانه مردم عراق و ایران در خروج از استبداد و نظام‌های وابسته از هیچ تلاشی دریغ نکرده است. آن‌گونه که از اسناد ساواک برمی‌آید، رژیم شاهنشاهی ایران، ایشان را به‌عنوان مبارزی آگاه و مجتهدی در صحنه شناخته و نسبت به ایشان بسیار حساس بوده و اقداماتشان را زیر نظر داشته است.

 

مسئولیت‌ها و خدمات

آیةالله آصفی در مسیر اهداف بلند دینی سیاسی اجتماعی از قبول هیچ مسئولیتی هر چند خطیر و سنگین علمی فرهنگی سیاسی، شانه خالی نکرده است، چون سمت و رسالت اصلی خود را تبلیغ می‌داند. مهم‌ترین سمت‌های رسمی که ایشان تاکنون بر عهده داشته، عبارت است از:

عضویت در کادر مرکزی حزب‌الدعوه و رهبری آن در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ دبیرکلی مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) تا حدود ده سال پیش؛ نمایندگی مقام معظم رهبری در حوزه علمیه نجف؛ عضویت در شورای‌عالی مجمع جهانی اهل‌بیت (ع)؛ مدیریت مؤسسات خیریه امام محمدباقر (ع) و...؛ تأسیس چندین مدرسه علمیه در ایران و عراق.

 

نظرات تعدادی از شخصیت‌های حوزوی در خصوص آیةالله آصفی

 آیةالله استادی، عضو جامعه مدرسین و شورای‌عالی حوزه‌های علمیه:

تقریباً سی سال قبل، کنگره امام موسی‌بن جعفر (ع) در مشهد برپا شد که در حاشیه آن کنگره جلساتی بود که در هر جلسه تعدادی از فقها و دانشمندان فارس و عرب شرکت و به مناسبت مقالات و رساله‌هایی که نوشته بودند، بحث‌های خوبی مطرح می‌شد و در آن جلسه مدیری لازم بود که مطالب فارس زبان‌ها را ترجمه کند، تا آقایان عرب‌زبان استفاده کنند و در جریان بحث قرار گیرند و هم‌چنین مطالب دانشمندان عرب را به فارسی توضیح دهد که آیةالله آصفی جلسه را مدیریت می‌کرد و مطالب افراد را طوری شرح می‌داد که حاکی از گستره معلومات و فضل او بود و بنده از همان جلسه با مراتب علمی ایشان آشنا شدم. بنده ایشان را بسیار متواضع دیدم.

البته بعدها هم گاهی در قم ایشان را زیارت می‌کردم و در همایشی هم در لبنان خدمتشان بودم که در این دیدارها پی بردم که مشی و منش ایشان حکایت از تواضع دارد.

اخیراً جزوه‌ای از شرح حال ایشان در اختیارم قرار گرفت که فهرست آثار ایشان در آن درج شده بود و شامل حدود 250 کتاب و رساله و مقاله بود که بنده تاکنون جز چند تا از آن‌ها را ندیده بودم.

 

حجةالاسلام والمسلمین شهرستانی نماینده آیةالله‌العظمی سیستانی:

آیةالله آصفی از چهره‌هایی است که من معتقد هستم کارهای زیادی کرده و قدم‌های زیادی برداشته و کارهایشان مخلصانه و صادقانه بوده است. یادم می‌آید جلسه‌ای تشکیل دادیم، و مرحوم آقای حکیم، آصفی و حایری و مجموعه‌ای از عراقی‌ها بودند و از این طرف هم آقای سعادت استاندار وقت قم، مرحوم آقای شیخ حسن ابراهیمی رئیس وقت اداره اتباع از تهران حضور داشتند که صحبت‌هایی در خصوص مهاجرین عراقی مطرح شد. وقتی نوبت آیةالله آصفی شد که صحبت کنند، ایشان که سخنگوی حزب‌الدعوه بود، اسم عراقی‌ها را نیاورد و گفت می‌خواهم ببینم برای افغانی‌ها چرا این کار را نمی‌کنید؟ رفت به طرف افغانی‌ها، یعنی خارج از محدوده جلسه و من واقعاً خوشحال شدم اما تعجبم این بود که چرا؟ به جلسه ارتباط ندارد و صحبت کردیم و آن‌ها هم صحبت کردند، بعد از جلسه علت را پرسیدم که جواب خیلی منطقی و زیبایی را دادند و گفتند که عراقی‌ها، آقایان حکیم، شهرستانی و حایری دارند، اما افغانی‌ها کسی را ندارند در موردشان صحبت کند و واقعاً احساس کردم اگر این‌جا نگویم جای دیگر نمی‌توانم بگویم، این‌جا موردی است که از افغانی‌ها دفاع کنم و برای همین احساس مسئولیت کردم. همین مقدار درباره روحیه آیةالله آصفی بدانیم که واقعاً قدم‌های خوبی در این زمینه و خصوصاً برای ایتام افاغنه و عراقی مؤسسات خیریه برداشته‌اند.

 

حجةالاسلام والمسلمین خسروشاهی:

ارتباط بنده با آیةالله آصفی بی‌تردید به بیش از نیم‌قرن پیش برمی‌گردد و نامه‌ها و تاریخ نامه‌های تبادل شده، این‌را نشان می‌دهد که بیشتر جنبه تعامل فرهنگی دارد و البته از سویی دیگر نشان از روابط حسنه «حوزه علمیه قم» با «حوزه علمیه نجف‌اشرف» هم می‌تواند باشد.

البته در این راستا بنده نوعاً کتاب‌ها و نشریات جدید حوزه علمیه قم را برای ایشان می‌فرستادم و ایشان هم متقابلاً افزون بر منشورات جدید حوزه نجف، بعضی از کتاب‌ها و مجله‌های جدید چاپ شده در بلاد عربی را به درخواست این‌جانب به‌گونه‌ای تهیه و ارسال می‌کرد یا به دوستان خود در بیروت اطلاع می‌داد که آن‌ها را برای من بفرستند. این البته نوعی آشنایی فکری، از راه دور و مکاتبه و مبادله بود و آشنایی حضوری و عینی هم در ایران و عراق و لبنان بارها و بارها در همان دوران به عمل آمد که داستانش طولانی است. نامه‌های زیادی بین بنده و آیةالله آصفی در طول این نیم‌قرن ردّ و بدل شده که به نظرم بعضی از آن‌ها جنبه تاریخی دارد و ارتباط فکری ـ فرهنگی بین حوزه علمیه نجف‌اشرف و حوزه قم را نشان می‌دهد.

 

حجةالاسلام والمسلمین اختری دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت (ع):

ما اگر بخواهیم یک جمله نسبت به آیةالله آصفی بگوییم، ایشان در اندیشه‌هایشان بینش نوینی داشته و دارند که نگاه به مسئله تشکیلات یکی از همین نگاه‌هاست.

ایشان از جمله شخصیت‌هایی هستند که در حزب‌الدعوه، عضویت داشتند و در این حزب که یک تشیکلات سیاسی بود، فعال بودند. مرحوم شهید آیةالله صدر هم جزو بنیان‌گذاران حزب‌الدعوه و تشکیلات این حزب بودند. این‌ها همواره در این اندیشه بودند که بالأخره ما نباید در برابر حکومت‌های فاسد سکوت کنیم. باید در جامعه تغییر ایجاد کرد و باید جامعه را تغییر بنیادی داد و لذا نیاز به وجود تشکیلات و سازمان از همین‌جا احساس می‌شد.

 

حجةالاسلام والمسلمین سیدمنذر حکیم:

آیةالله آصفی مجموعه‌ای از عناصر تأثیرگذار را در خود جمع کرده و رابطه تنگاتنگ میان اندیشه، بینش و منش و سیره عملی ایشان در زندگی بسیار چشمگیر است که این ابعاد متعدد در هم تنیده و از ایشان شخصیتی ممتاز در جهان اسلام مطرح کرده است.

جهاد علمی و عملی حضرت آیةالله آصفی در خط قرآن و تدین و فقاهت برجسته است؛ یعنی این سه ویژگی را در جهاد علمی و عملی ایشان ما به‌خوبی می‌بینیم که ایشان در خط قرآن و با حفظ تدین و در خط حفظ فقاهت راستین، فقاهت جواهری، اما به شیوه‌ای که متناسب با نیازهای زمان باشد در بیشتر نوشته‌های ایشان، چشمگیر است و به‌عنوان یک امتیاز در شخصیت علمی و عملی ایشان، قابل پیگیری هستند.

ایشان هم نگاه و هم برخورد فرا ملیتی، فرا جناحی و فرا کشوری دارند، یعنی در یک افق جهانی حرکت می‌کنند و اسلام را برای کل جهان اسلام به عنوان یک دین با ارزش که باید بشریت را به سعادت برساند مطرح می‌کنند.

اهتمام به سنت نبوی و سنت اهل‌بیت (ع) هم در تألیفات ایشان فراوان دیده می‌شود، یعنی در اکثر تألیفات ایشان، رنگ و بوی قرآن و عترت بسیار چشمگیر است و در تمام نوشته‌ها بدون این‌که از قرآن و عترت فاصله بگیرند مطالب خودشان را به شیوه بسیار شیوا، روشن، زیبا و در حد فهم عموم مردم اما بسیار وزین و سنگین، مطرح می‌کنند. روشن بینی و بصیرت دینی ایشان قبل و بعد از انقلاب هم مثال‌زدنی است، یعنی همان روشن‌بینی که بعد از انقلاب داشته‌اند، قبل از انقلاب بوده است. زهدپیشگی و ساده‌زیستی ایشان هم مثال‌زدنی است.

ایشان علی‌رغم فرصت‌های فراوانی که برای داشتن مناصب گوناگون دولتی یا اجتماعی داشته‌اند، ترجیح داده‌اند که آن‌چه از امکانات مالی و مادی در اختیارشان قرار می‌گیرد، برای مؤسسات آموزشی و تربیتی و توجه به افراد فقیر که در طول زندگی‌شان همدم با آن‌ها بوده‌اند هزینه گردد و برای خودشان از این امکانات به‌هیچ‌وجه بهره‌برداری نکرده‌اند.

 

حجةالاسلام والمسلمین ربیعی مدیر مؤسسه امام محمدباقر (ع):

تعدادی از مهاجرین کشور و همسایه مسلمان افغانستان و عراق به دلایل مختلف مجبور شدند به کشور جمهوری اسلامی ایران پناهنده شوند. لازمه این امر تهیه کردن وسایل مختلف برای یاری رساندن به این خانواده‌ها بود به‌ویژه خانواده‌هایی که فاقد سرپرست و ایتام هستند. به این منظور آیةالله آصفی در سال 1360 ش اقدام به تأسیس این مؤسسه مبارک کردند.

در اوایل، آیة‌الله آصفی شروع کردند به تأسیس این مؤسسه در مناطق دورافتاده و پراکنده در سطح جمهوری اسلامی ایران، به‌طوری‌که از شهرهای مرزی با کشور افغانستان و پاکستان، همانند زاهدان و زابل، تا شهرهای مختلف دیگر امثال کرمان و اصفهان، یزد، کاشان، تهران، قم، ایلام و... که از این مناطق بازدید می‌نمودند.

مؤسسه امام محمدباقر (ع) توسعه پیدا کرد و مردم و نیکوکارانی که به این مؤسسه اطمینان پیدا کرده‌اند، به برکت وجود آیةالله آصفی از این مؤسسه پشتیبانی کردند. و ما با امکاناتی بسیار کم به خانواده‌ها رسیدگی کردیم.

البته بعدها مؤسسه توسعه پیدا کرد و الان در شهرهای دیگر همانند مشهد مقدس، زاهدان، کرمان، اصفهان و یزد تقریباً به‌طور ماهانه گروهی از مؤسسه برای رسیدگی به این خانواده‌های ایتام و بی‌سرپرست اعزام می‌شوند.

 

حجةالاسلام والمسلمین احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

تمام اقشار جامعه نیاز به الگویی که موجب رشد و بالندگی آنان شود دارند.

در میان شخصیت‌های نمونه که می‌توانند به عنوان الگو برای جوانان و به‌خصوص طلاب جوان باشند، آیةالله آصفی از شخصیت‌های نمونه زنده است که در عرصه‌های مختلف به‌صورت شایسته حضور پیدا کردند.

آیةالله آصفی از سن بیست‌سالگی دست به قلم بود و در حوزه‌های متنوعی از علوم و معارف اسلامی قلم زد.

بصیرت ایشان نسبت به ابعاد مختلف جوامع اسلامی مثال‌زدنی است.

تواضع و زهد از صفات فردی آیةالله آصفی است و شخصیت تاریخ‌سازی هم‌چون ایشان، نسبت به عناوین حوزوی و اجتماعی بی‌تعلق بوده و با این‌که ارتباطات گسترده‌ای در عراق و ایران با علما و اندیشمندان دارند، در عین حال فردی متواضع هستند، آیةالله آصفی را می‌توان الگویی تمام عیار نامید.

 

آقای محمدجواد صاحبی، دبیر علمی کنگره:

فعالیت‌های علامه آصفی هم در حوزه و هم در دانشگاه بی‌نظیر و بی‌سابقه است و ایشان با فعالیت‌های خود حوزه علمیه نجف را از رکود بیرون آورد.

ایشان هم با رژیم بعثی مبارزه کرد و هم با رژیم طاغوت و در همراهی با امامت امت دریغ نکرد.

ایشان در همه رخدادهای سیاسی جهان اسلام حضوری پررنگ و درخشان داشته‌اند. اگر می‌خواهیم جریان علم و اندیشه با شتاب بیشتری پیش رود، باید تجربیات و مطالعات ایشان را سرلوحه کار خود قرار داد.